5 نكته اثرگذار المان های تزئينی لباس

mahdi mahdi
آخرین بروز رسانی: 24 تیر 1404
1 دیدگاه
3 دقیقه زمان مطالعه

5 نكته اثرگذار المان های تزئينی لباس

زیباسازی و تزئین در هنر همواره نقش اساسی در انتقال مفاهیم، ایجاد جذابیت بصری و بیان هویت فرهنگی داشته است. این مقاله به بررسی اهداف زینت دادن در آثار هنری می­پردازد و نقش آن را در حوزه­های مختلف، به­ویژه طراحی لباس، تحلیل می­کند.

تزئین در هنر فرایندی است که از دیرباز برای زیباسازی، روایت داستانها، نمایش جایگاه اجتماعی یا بیان باورهای مذهبی به کار رفته است.

اهداف خلق تزيين در لباس

1) زیبایی شناسی و جذابیت بصری

  • عناصر تزئینی مانند نقوش، رنگها و بافتها به اثر هنری عمق و گیرایی می­بخشند. این عناصر با ایجاد هارمونی، تضاد و ریتم، چشم را هدایت کرده و احساسات مخاطب را برمی‌انگیزند.

نقوش

 از تکرار فرم‌های هندسی یا گل و… تشکیل می‌شوند و در طراحی لباس، نقوش بدين صورت اثرگذار هستند:

ریتم و حرکت :

 خطوط، گل‌ها ونقوش تكرار شونده چشم را در طول پارچه هدایت می‌کنند و پویایی ایجاد می‌نمایند.

پیراهن نیلوفر

معناسازی:

 

                                    برخی نقوش نمادین هستند؛ مثلاً نقوش اسلیمی در لباس‌های سنتی ایرانی نشانه

                                جاودانگی، یا نقوش هندسی در لباس‌های آفریقایی بیانگر هویت قومی است.

معناسازی:

 نقوشی مانند راه‌راه عمودی یا افقی می‌توانند تصوير ذهني از فرم بدن را تغییر دهند.

رنگ

یکی از قوی‌ترین ابزارهای جلب توجه در طراحی لباس است و تأثیرات آن به صورت ايجاد گرما و هيجان در رنگ­هاي گرم و ايجاد حس آرامش در رنگ­هاي سرد.

  • ترکیب رنگ‌های متضاد (مثل سیاه و سفید) جذابیت بصری شدیدی ایجاد می‌کند .
  • پالت‌های هماهنگ (مثل طیف آبی فیروزه‌ای) حس یکپارچگی می‌دهند.
  • رنگ­ها بعضا نمادگرایی فرهنگی دارند، در بسیاری از فرهنگ‌ها، رنگ سفید نشانه پاکی يا نشانه عروسی و سیاه نشانه عزاداری است.

2) نمادگرایی

نقوش تزئینی اغلب حامل معانی خاصی هستند؛ مثلاً در لباس­های سنتی، طرح­ها ممکن است نشان­دهنده قومیت یا اعتقادات باشند.

در مد معاصر، عناصر تزئینی ممکن است برای بیان خلاقیت یا اعتراض به کار روند مثل استفاده از مواد بازیافتی.

3) کاربرد اجتماعی و فرهنگی

در بسیاری از فرهنگها، تزئینات لباس (مثل گلدوزی یا منجوقدوزی، سنگدوزی یا چاپ دستی) بیانگر پایگاه اجتماعی یا مراسم خاص هستند. نه­تنها به لباس زیبایی می­بخشند، بلکه هویت فرهنگی را نیز حفظ می­کنند.

پيراهن نارگل

( گلدوزی ، نقاشی روی پارچه و سنگدوزی کار دست )

مدل نازنين

( گلدوزی )

الف) تمایز طبقاتی

در بسیاری از فرهنگ‌ها، تزئینات پیچیده و مواد به‌کاررفته در لباس، نشانه‌ای از ثروت و مقام اجتماعی بوده‌اند:

در اروپای قرون وسطی:

  • اشراف ازپارچه‌های زربافت و گلدوزی با نخ طلا استفاده می‌کردند، درحالی که لباس عامه مردم ساده و بدون تزئینات بود
  • قانونسومپتوری (Sumptuary Laws) در برخی کشورها، نوع پارچه و تزئینات مجاز برای هر طبقه را مشخص می‌کرد.

در ایران دوره صفویه:

  • لباس درباریان بانگارگری و تذهیب تزئین می‌شد، درحالی که لباس روستاییان اغلب گلدوزی‌های ساده‌ای با نخ‌های پشمی داشت.

نگارگري به سبك امروزي همان نقاشي روي پارچه با رنگ­هاي مخصوص است كه در sahisa.ir مي­توانيد نمونه اي از اين دست كارها را روي برخي مانتوها ببينيد.

تونيك گلپر

( نگارگری )

مانتو بركت

( نگارگری )

ب) نشانه‌های شغلی و مقام اداری

  • در چین باستان، نقوش ابریشمی دوخته‌شده روی لباس مقامات دولتی، رتبه آن‌ها را در سلسله مراتب حکومتی نشان می‌داد.
  • در هند، گلدوزی‌های زری‌دوزی‌شده روی شال‌ها (مثل شال کشمیری) نشانه تجار ثروتمند بود.

4) تزئینات لباس در مراسم خاص

الف) مراسم مذهبی و آیینی

• مسیحیت:

  • لباس کشیش‌های ارتدکس باصلیب‌های گلدوزی‌شده و نقوش مذهبی تزئین می‌شود.

• اسلام:

  • در برخی فرهنگ‌ها، عباهای مزین به آیات قرآنی نشانه تقدس است.
  • دستارهای گلدوزی‌شدهدر جنوب آسیا (مثل پاکستان) نماد دینداری و احترام است.

ب) مراسم زندگی (عروسی، سوگواری، جشن‌ها)

• عروسی:

  • در فرهنگ هندی، لباس عروس بامهره‌دوزی و زردوزی پوشیده می‌شود تا نماد برکت باشد.
  • در ایران، لباس عروس مناطق مختلف (مثل لباس ترکمن باسکه‌دوزی) نشانه قومیت و ثروت خانواده است.

• سوگواری:

  • در ژاپن، لباس عزاداری اغلب با نقوش ساده و تیره و بدون گلدوزی‌های پرزرق‌ و برق همراه است.
  • در برخی قبایل آفریقایی،پارچه‌های سفید با نقوش آبی برای مراسم ترحیم استفاده مي­شود.

5) مصادیق خاص در فرهنگ‌های مختلف

الف) گلدوزی سنتی ایرانی

لباس‌های قاجاری

  • زنان دربار ازتزئینات گل‌ و بوته با نخ ابریشم استفاده می‌کردند که نشانه ظرافت و ثروت بود.
  • در مقابل، روستاییان از گلدوزی‌ های هندسی با نخ پنبه‌ای برای لباس‌های روزمره بهره می‌بردند.

ب) گلدوزی اروپایی

  • در فرانسه قرن ۱۷، گلدوزی با مروارید و سنگ‌های قیمتی روی لباس اشراف، نماد تجمل بود.

ج) نگارگری روی پارچه در هند

پارچه‌های نقاشی‌شده با دست در مراسم مذهبی هندوها استفاده می‌شوند و هر نقش نماد یک ایزد است.

جمع بندی

تزئینات لباس، از گلدوزی تا نگارگری، تنها جنبه زیبایی‌شناختی ندارند، بلکه آینه‌ای از هویت اجتماعی، مذهبی و فرهنگی هستند. این عناصر در طول تاریخ برای تفکیک طبقات، نمایش جایگاه و بزرگداشت مناسبات آیینی به‌کار رفته‌اند. امروزه نیز در طراحی مد، این نمادگرایی ادامه دارد، هرچند با نگاهی مدرن.

جليقه دامن نارگل

خرج کار گلدوزی ، نقاشی روی پارچه و سنگدوزی کار دست

انار نماد مراسم سنتی ايرانی شب يلدا

1 دیدگاه
اشتراک گذاری
اشتراک‌گذاری
با استفاده از روش‌های زیر می‌توانید این صفحه را با دوستان خود به اشتراک بگذارید.
کپی لینک